Hergebruik van afvalwater: een goed idee

Het gebruik van regenwater in bijvoorbeeld toilet en wasmachine is al een tijdje ingeburgerd, maar ook het hergebruik van afvalwater biedt mogelijkheden. Na filtering kan licht vervuild water immers opnieuw gebruikt worden, en dat is goed nieuws voor je portemonnee en het milieu.

Als we het hebben over huishoudelijk afvalwater, maken we een onderscheid tussen grijs water en zwart water. Het eerste is licht verontreinigd afvalwater afkomstig uit de badkamer, de wasmachine en de keuken, terwijl zwart water het afvalwater uit het toilet is. Het is vooral het grijs water dat interessant is voor hergebruik, omdat er een minder intensieve zuivering voor nodig is. En dat geldt dan vooral voor lichtgrijs water uit de badkamer, want donkergrijs water uit de keuken bevat ook nog eens oliën en vetten, die moeilijker te zuiveren zijn.

Recyclage

Sommigen pleiten er daarom voor om de circuits van grijs en zwart water helemaal gescheiden te houden, zoals we dat ook met ander huishoudelijk afval doen: grijs water is in die optiek het afval(water) dat gerecycleerd kan worden, zwart water het ‘restafval’ dat naar de riolering gaat. Zo’n systeem is meestal enkel mogelijk bij nieuwbouw of bij een ingrijpende renovatie. In bestaande woningen worden grijs en zwart water immers samen afgevoerd, en zijn er meestal te ingrijpende werken nodig om beide systemen nog te scheiden.

Voordelen

Hoewel grijs water maar licht verontreinigd is, moet het toch intensiever gefilterd worden dan regenwater voor je het gaat hergebruiken. Dus waarom zou je je dan die extra moeite getroosten? In de eerste plaats omdat hemelwater niet onbeperkt beschikbaar is: in periodes van droogte gebeurt het weleens dat regenwaterputten droog komen te staan en mensen moeten overschakelen op leidingwater. Bij hergebruik van afvalwater stelt dat probleem zich niet. In sommige woningen of appartementen kan de opvang van regenwater ook moeilijk zijn en biedt hergebruik van grijs water een alternatief.

Waterzuiveringssystemen

Grijs water kan op verschillende manieren gezuiverd worden. Wellicht het bekendst en zeker ook het meest compact zijn de mechanische systemen. Die zorgen meestal voor een doorgedreven filtering van het water, via een biologische of chemische zuivering en een desinfectie met een uv-lamp. Maar er zijn ook natuurlijke systemen waarbij de zuivering gebeurt door planten: het water stroomt in een bak met bijvoorbeeld moerasplanten of riet, en wordt gefilterd door het substraat waarin de planten staan en verder gezuiverd door de bacteriën die op de wortels van de planten leven.

Kwalitatief

Er zijn zelfs systemen waarbij het grijs water via een groengevel naar beneden sijpelt en onderweg gezuiverd wordt. Het werkt op dezelfde manier als de helofytenfilter (bak of veld met substraat en planten). Uit onderzoek blijkt dat gezuiverd grijs water uit zowel een mechanisch als natuurlijk systeem ongeveer dezelfde kwaliteit heeft als regenwater. Het gebruik van onbehandeld grijs water wordt afgeraden, ook al is het maar om het toilet te spoelen, omdat het nog te veel verontreiniging bevat.

Restricties

Gezuiverd grijs water wordt vooral gebruikt voor het spoelen van toiletten, in de wasmachine en om te poetsen. Al zijn er wel wat restricties. Zo heb je er een apart circuit voor nodig zodat het nergens in contact komt met het leidingwater- en/of regenwatersysteem. Bovendien is volgens de wet gezuiverd grijs water nog altijd afvalwater, zodat je het niet buiten mag gebruiken om bijvoorbeeld de planten te sproeien of de auto te wassen, en je er ook niet je regenput mee mag bijvullen.

Flinke besparing

Zaak is dus om je systeem goed te dimensioneren, zodat je genoeg water hebt voor de gewenste toepassingen, maar ook niet te veel. Bovendien gaat de kwaliteit van het gezuiverde water redelijk snel achteruit als je het lang opslaat. Ondanks deze beperkingen heeft het hergebruik van grijs water best wel wat voordelen. Zo worden de openbare waterzuiveringsinstallaties minder belast, springen we als gebruikers wellicht bewuster om met vervuilende producten, en vooral: we besparen flink wat drinkwater. Toilet, wasmachine en poetsen zijn immers goed voor bijna de helft van ons waterverbruik.