Langer leven. Woonzorgen of zorgwonen?

Denk op tijd na over waar en hoe je wilt wonen als je bejaard bent. Want de keuzes die je maakt, of niet maakt, kunnen een behoorlijke invloed hebben op de levenskwaliteit van die oude dag. Er zijn tegenwoordig heel wat mogelijkheden om die zogenaamde ‘herfst van je leven’ aangenaam en zonder al te veel zorgen door te brengen.

Het is een dilemma voor velen die ouder worden: verlaat je je woning, en zo ja wanneer, om te verhuizen naar een plek waar zelfstandig wonen gemakkelijker is voor mensen op leeftijd, en waar zorg en andere faciliteiten bij de hand zijn? Of blijf je toch maar zo lang mogelijk in je vertrouwde woning, met het risico dat (begeleid) zelfstandig wonen op een bepaald ogenblik echt niet meer mogelijk is en de overstap naar een woonzorgcentrum onvermijdelijk wordt?

Honkvast

Het is zelden een gemakkelijke beslissing. Veel mensen zijn immers erg gehecht aan de omgeving waar ze wonen, en aan het huis of appartement waar ze vergroeid mee zijn geraakt. Begrijpelijk dat je daar heel moeilijk afscheid van kunt nemen. Bovendien zijn veel Vlamingen nogal honkvast: we verhuizen nu eenmaal niet zo vaak en zo graag. En toch valt er heel wat voor te zeggen om op tijd afscheid te nemen van een mooi verleden en je boeltje te pakken.

Het voelt voor veel mensen misschien vreemd aan, maar het is zeker geen slecht idee om de knoop door te hakken nog lang voor de eerste ouderdomsverschijnselen zich (te sterk) manifesteren. Om te vermijden dat je maar blijft wonen in een huis dat steeds minder is aangepast aan je behoeften: het onderhoud wordt te belastend en/of te duur, de tuin is te groot, de trappen of drempels worden met de jaren lastiger te nemen … Misschien is hét beslissende moment al wel het ogenblik dat de kinderen het huis uit zijn en je plots in een veel te grote woning zit.

Goed uitgerust en centraal gelegen

Tijd om te verhuizen dus. Naar een woning die compacter is, veel minder onderhoud vraagt, en waar je makkelijker doorheen beweegt, ook als je minder mobiel wordt, omdat alles drempelloos en gelijkvloers is, en de badkamer en het toilet extra toegankelijk zijn gemaakt. En dat hoeft niet meteen een zorgwoning of serviceflat te zijn. In een moderne, goed uitgeruste flat of woning in een buurt met winkels en voorzieningen op wandelafstand kun je in principe veel langer zelfstandig wonen dan in een verre verkaveling.

Sociaal contact

Bovendien is zelf te voet nog boodschappen kunnen doen niet alleen goed voor de gezondheid. Een drukkere omgeving biedt meer kansen op sociale contacten. En wat leven en beweging in de buurt kan best aangenaam zijn als het te stil wordt in je eigen huis. Een andere manier om als oudere niet te vereenzamen, is je intrek nemen in een zorgmodule in de tuin bij een jonger gezin of er zelfs een woning mee delen, een zogenaamde kangoeroewoning. Een win-winsituatie voor beiden, omdat jong en oud elkaar wederzijds wat hulp kunnen bieden.

Wettelijk

Wel is het aangewezen om op voorhand zeer goede afspraken te maken om het samenleven zo vlot mogelijk te laten verlopen. En ook wettelijk kijk je maar beter goed uit. Sinds enige jaren is zorgwonen dan wel veel beter geregeld, maar toch zijn er nog een paar lacunes. Zo mag een zorgmodule niet onbeperkt blijven staan: na melding bij de gemeente heb je een vergunning voor drie jaar, die dan nog eens met drie jaar kan worden verlengd, maar daarna moet je principeel een omgevingsvergunning voor aanvragen.

Lacune

En er zijn nog addertjes onder het gras. Zo mag de oppervlakte van een zorgmodule maximaal vijftig vierkante meter bedragen, maar een omgevingsvergunning krijg je maar voor een bijgebouw tot veertig vierkante meter. Juridisch is er toch nog wel wat werk aan de winkel dus. En ook voor een kangoeroewoning check je het best op voorhand goed de regels. De oppervlakte van de zorgflat mag bijvoorbeeld maximaal maar een derde bedragen van de volledige woning, en er mag ook maar één eigenaar zijn voor het geheel.

Zelfredzaamheid

Dan toch maar liever een assistentiewoning of serviceflat (een assistentiewoning is trouwens een wettelijk erkende serviceflat)? Ook hier wederom de raad: wacht niet te lang. Op heel wat plekken word je immers alleen maar toegelaten als je met een doktersattest kunt bewijzen dat je voldoende zelfredzaam bent. Ben je echt té hulpbehoevend, dan biedt een woonzorgcentrum doorgaans de beste oplossing.